In de ambitie om te verduurzamen wordt er soms iets te fanatiek gesloopt, met als risico dat er karakteristieke panden in veel steden verloren gaan. Over dat onbeschermde erfgoed maken erfgoedorganisaties zich zorgen, zeggen ze in het AD.

Uit cijfers van het Kadaster blijkt dat er de afgelopen tien jaar ruim 95.000 vooroorlogse panden zijn gesloopt. Een maand geleden stonden er nog ruim anderhalf miljoen vooroorlogse panden in Nederland.

“Wat we zien is dat slopen heel vaak wordt aangevoerd als argument: het is duurzamer”, zegt Karel Loeff, directeur van de Erfgoedvereniging Bond Heemschut, in het NOS Radio1 Journaal. Maar kosten spelen ook een rol bij woningcorporaties.

“In de praktijk zien we dat slopen tot nu toe vaak goedkoper leek,” zegt Loeff, “maar wij vinden verduurzamen een betere optie. Dat is soms wat ingewikkelder en lastiger, maar het is wel de oplossing om heel veel waardevols en wat karakteristieks in Nederland te behouden.”

Volgens Loeff trekken woningcorporaties vaak de duurzaamheidskaart, om vervolgens panden te slopen. Er komen dan nieuwbouwwoningen voor in de plaats.

Identiteit van stad en streek

Daarnaast zie je dat er stukjes van de stedenbouwkundige structuur verdwijnen, zegt de erfgoedorganisatie. “In Den Haag zijn bijvoorbeeld plannen om naoorlogse wijken te slopen en om daar compleet te verdichten, waarmee je eigenlijk een heel stuk van de geschiedenis wegvaagt.” De organisatie roept op om eerst goed te kijken naar bestaande panden en niet meteen te slopen. “Daarmee gaat een stukje identiteit van stad en streek verloren.”

Deze ontwikkeling voltrekt zich niet zozeer in de historische binnensteden in ons land, zegt Loeff, maar juist in buitenwijken, kleine steden en dorpen. “Door heel Nederland staan allerlei woningbouwcomplexen onder druk”, zegt Loeff. Wooncorporaties zien daar volgens de directeur ook de mogelijkheid om te verdichten en meer woningen te bouwen.

“Dan gaat het vaak om wijkjes uit de jaren 20, vaak volksbuurtjes. Mensen wonen daar al jaren naar tevredenheid.” Hij ontkent niet dat die huizen bijvoorbeeld beter geïsoleerd kunnen worden.

‘Klassieke arbeidersbuurt’

Vorige week bezetten boze huurders nog het hoofdkantoor van de woningcorporatie in Grave, omdat ze zich verzetten zich tegen de voorgenomen sloop van hun buurt Berghem, in de gemeente Oss. Na een gesprek met de directie is sloop niet langer de enige optie.

Ook gingen er na een jarenlange strijd in de Tweebosbuurt in Rotterdam honderden panden tegen de vlakte. Eén rijtje huizen blijft uiteindelijk toch behouden, meldde Rijnmond deze zomer.

Bewoners van sociale huurwoningen in de wijk kregen drie jaar voor de sloop te horen dat de wijk zou worden vernieuwd. De vooroorlogse buurt moest plaatsmaken voor nieuwbouw. Volgens woningcorporatie Vestia was vernieuwing van de buurt noodzakelijk.

Buurtbewoners waren boos en protesteerden tot het laatste moment tegen de sloop:

De woningen zouden zijn verouderd en niets doen leidt volgens Vestia tot problemen in de wijk en een verslechterd imago. Maar buurtbewoners zeggen dat het komt door gentrificatie, het opwaarderen van een wijk ten koste van de oorspronkelijke, veelal minder vermogende bewoners. Minder dan de helft van de sociale huurwoningen komt terug. De nieuwe vrijesectorhuurwoningen en koopwoningen kunnen veel huidige bewoners niet betalen.

Verder is er in de wijk Jericho in Amersfoort onrust en onvrede. Ruim 120 bewoners kregen te horen dat hun wijkje gesloopt wordt. “Hier dreigt een klassieke arbeidersbuurt te verdwijnen, waar veel mensen elkaar kennen en met plezier wonen”, zei de bewonerscommissie dit jaar tegen het AD. De Alliantie zou hun huizen opknappen en verduurzamen, maar de woningcorporatie kiest bij nader inzien toch voor sloop.

Bron weergeven